De persoonlijke situatie van de overtreder en de context van de overtreding zijn relevant bij het bepalen van de strafmaat.
Strafverminderende omstandigheden
Paragraaf 7 van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst (hierna: BBBB) behandelt de strafverminderende omstandigheden die kunnen leiden tot een verlaging van de opgelegde boete. Deze omstandigheden zijn van belang, omdat ze de ernst van het vergrijp en de persoonlijke situatie van de overtreder in acht nemen.
Een strafverminderende omstandigheid is bijvoorbeeld als er sprake is van een wanverhouding tussen de ernst van het feit en de hoogte van de boete, of andere verzachtende factoren die hebben bijgedragen aan het overtreden van de wet, leiden tot een vermindering van de boete.
Een andere omstandigheid is dat er gekeken kan worden naar de intentie van de overtreder, de mate van nalatigheid, en of er sprake was van overmacht of andere buitengewone omstandigheden.
Denk ook aan de omstandigheid dat een belastingplichtige te laat aangifte doet of een betaling mist vanwege onvoorziene persoonlijke omstandigheden, zoals een ernstige ziekte of het overlijden van een naaste familielid.
Het kan ook zijn dat het om een eerste overtreding gaat waarbij de belastingplichtige een goede nalevingsgeschiedenis heeft, of situaties waarin de belastingplichtige aantoonbaar heeft geprobeerd de wet te volgen, maar door onduidelijkheid of complexiteit van de belastingwetgeving een fout heeft gemaakt.
In sommige gevallen kan het aantonen van actieve samenwerking met de belastingdienst en het nemen van stappen om de fout te herstellen ook worden beschouwd als verzachtende omstandigheden die kunnen leiden tot een vermindering van de boete.
Strafverzwarende omstandigheden
De tegenhanger van verzachtende omstandigheden zijn strafverzwarende omstandigheden ex paragraaf 8 van het BBBB. Die kunnen weer leiden tot een hogere boete.
Voorbeelden van strafverzwarende omstandigheden zijn recidive, het bewust misleiden van de belastingdienst, of het niet meewerken aan een onderzoek. Dit biedt de belastingdienst de mogelijkheid om strenger op te treden tegen diegenen die herhaaldelijk de regels overtreden of opzettelijk proberen het systeem te ondermijnen.
